Της Δρ. Αρετής Δημοσθένους
Θρησκειολόγου
Η νηστεία στις αμαρτίες είναι δύσκολο πράγμα ειδικά όταν οι συνήθειες μας είναι αμαρτωλές. Και ποιος είναι άγιος; Μόνον ο Θεός.
Γι’ αυτό η Εκκλησία μας στη μέση περίπου της Μεγάλης Σαρακοστής, την τέταρτη Κυριακή, μας δίνει ένα παιδαγωγικό πρότυπο πνευματικού αγώνα εορτάζοντας τον άγιο Ιωάννη της Κλίμακας (523 – 605 μ.Χ.) ο οποίος διετέλεσε ηγούμενος στην Ιερά Μονή της αγίας Αικατερίνης στο Σινά, γι’ αυτό λέγεται και Σιναΐτης. Σε ηλικία 16 ετών έγινε δόκιμος μοναχός και ασκήθηκε στην υπακοή κοντά στον Αββά Μαρτύριο. Είναι ιδιαίτερα γνωστός για το έργο του «Κλίμακα» από το οποίο και ονομάζεται "Ιωάννης της Κλίμακος". Η Κλίμακα είναι ένα παιδαγωγικό βιβλίο το οποίο έχει μεταφρασθεί σε πολλές γλώσσες και θεωρείται η βάση της πνευματικής ζωής. Μέχρι σήμερα διαβάζεται από τους πιστούς και αποτελεί καθημερινό μάθημα πνευματικής ζωής.
Η Κλίμακα ονομάζεται επίσης "Κλίμαξ Θείας Ανόδου και "Πλάκες Πνευματικές". Χωρίζεται σε τριάντα κεφάλαια, τους «Λόγους» οι οποίοι εξηγούν τις διάφορες αρετές, και ξεκινώντας από τα χαμηλότερα, ανεβαίνουν κλιμακωτά στα ψηλότερα. Κάθε κεφάλαιο, Λόγος, είναι σαν βαθμίδα (σκαλοπάτι) η οποία ανεβάζει τον Χριστιανό ολοένα και πιο ψηλά στην κλίμακα των αρετών. Συνηθίζεται να μελετούμε ένα Λόγο κάθε μέρα.
Οι τριάντα Λόγοι αρχίζουν από την αποταγή των κοσμικών και φθαρτών, την υπακοή, τονίζουν τη σημασία της μετάνοιας, τη χρησιμότητα του να σκέφτεται κάποιος ότι κάποτε θα φύγει από αυτή τη ζωή, άρα να έχει μνήμη θανάτου, μιλούν για την αξία της αοργησίας και της σιωπής, προτρέπουν να μην κάνουμε αδικίες, να μην τρώμε πολύ φαγητό και να μην φτάνουμε στη γαστριμαργία. Κάποιοι Λόγοι έχουν ως τίτλο: Περί αγνείας, περί φιλαργυρίας, περί ύπνου και προσευχής, περί κενοδοξίας, περί υπερηφανείας, περί λογισμών βλασφημίας, περί πραότητος και απλότητος, περί ταπεινοφροσύνης και περί διακρίσεως.
Η πρωτοτυπία του αγίου Ιωάννη του Σιναΐτου στο βιβλίο αυτό του 6ου αι. μ.Χ. έγκειται στη θεώρηση της πνευματικής ζωής ως μιας σκάλας. Δηλαδή κάποιος ανεβαίνει σιγά σιγά. Αν δεν νηστεύει δεν μπορεί να κόψει τον θυμό του, αν δεν αγαπά δεν μπορεί να θυσιαστεί για τον συνάνθρωπο του, αν δεν προσεύχεται δεν μπορεί να σιωπήσει και να αφουγκρασθεί τις ανάγκες της εποχής και των συνανθρώπων του, αν δεν ελπίζει στην Ανάσταση δεν κατανοεί την αξία της θυσίας και της εγκράτειας, αν δεν πιστεύει στον αναστάντα Χριστό δεν βρίσκει δύναμη να αντισταθεί στο κακό.
